អាស័យដ្ឋានទាញយកឯកសារស្តីពី ដំណាំបន្លែ

ទាញយកឯកសារទាំងអស់ស្តីពី ដំណាំបន្លែ

បច្ចេកទេស​ដាំ​ដុះ​ដំណាំ​សណ្តែកដី​

សណ្តែកដី ចាត់​ចូលក្នុង​អំបូរ Leguminosea ដែល​មាន​ឈ្មោះ​វិទ្យាសាស្ត្រ Aarachis hypogeae L. ។ សណ្តែកដី​មាន​សារប្រយោជន៍​ច្រើនយ៉ាង និង​មាន​ជាតិ​ប្រេង​ខ្ពស់​ជាង​ដំណាំ​ក្នុង​អំបូរ​សណ្តែក​ផ្សេងៗ​ទៀតហើយ​ដែល​មាន​រហូត​ដល់ ៤០-៦០ ភាគរយ ។ នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដំណាំ​សណ្តែកដី​ត្រូវបាន​កសិករ​ដាំ​ជា​ដំណាំ​រួមផ្សំ​តែប៉ុណ្ណោះ ដូចនេះ​ផ្ទៃដី​ដាំ​ដុះ​សណ្តែកដី​ប្រែប្រួល​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ អាស្រ័យ​តាម​តម្រូវការ​ទីផ្សារ ។ ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០៣-២០០៤ ផ្ទៃ​ដី​ដាំ​ដុះ​សរុប​មាន​ប្រហែល ១៥.០០០ ហិកតា ដែល​មាន​ទិន្នផល​ជា​មធ្យម ០.៧៣ តោន​/​ហិកតា ។​

១. ពេលវេលា​ដាំ​ដុះ

ចំពោះ​ការដាំដុះ​នៅ​ដើម​រដូវវស្សា គឺ​ត្រូវ​លៃ​យ៉ាងណា​ឲ្យ​ពេល​ប្រមូល​ផល​ផុត​រដូវភ្លៀង ។ នៅតាម​តំបន់​ទន្លេ​គេ​ច្រើន​ដាំ​ចាប់ពី​ខែ​មេសា ឬ​ខែ​ឧសភា​និង​នៅ​ពេល​ទឹក​ស្រក​គឺ​ចាប់ពី​ខែតុលា​-​វិ​ចិ្ជ​កា ។ សម្រាប់​តំបន់​ខ្ពង់រាប​គេ​អាច​ដាំ​នៅ​ខែ​កក្កដា ។ ពេលវេលា​ដាំ​ដុះ​អាច​ខុសគ្នា​ពី​នេះ អាស្រ័យ​ទៅតាម​តំបន់​និង​ប្រភេទ​ពូជ ។​

២. ការរៀបចំ​ដី​

ត្រូវ​រៀបចំ​ដី​ឲ្យ​រួចរាល់​សិន​មុន​ពេល​ដាំ​ហើយ​ដី​ត្រូវ​មាន​សភាព​សើម​ល្មម ។ យើង​ត្រូវ​ជ្រើសរើស​ប្រភេទ​ដីល្បាយខ្សាច់​ដែលជា​ដីធូ​ផុស​ល្អ ស្រស់ទឹក​ល្អ​និង​មិន​ជាំទឹក ដើម្បី​ឲ្យ​ដំណាំ​ចុះ​មើម​បានល្អ និង​មិន​រលួយ ។ ការរៀបចំ​ដី គឺ​ត្រូវ​ភ្ជួរ​ដី​ឲ្យបាន ២-៣ ដង និង​មាន​ជម្រៅ​ពី ១៥-២០ ស​.​ម ។ ចំពោះ​ការដាំ​លើ​ដី​ដែល​ជា​ប្រភេទ​ដីឥដ្ឋ ទាមទារ​ការ​រា​ស់ដី​ឲ្យបាន​ហ្ម​ត់​ល្អ និង​ត្រូវមាន​ប្រព័ន្ធ​រំដោះ​ទឹក​ចេញ​ពេល​ភ្លៀង​ខ្លាំង ។ ជាទូទៅ ការដាំ​លើ​ដីឥដ្ឋ​មិនសូវ​បាន​ផល​ល្អ​ដូច​ការដាំ​លើ​ដីល្បាយខ្សាច់​ទេ។​

៣. ការជ្រើសរើស​ពូជ​

ត្រូវ​ជ្រើសរើស​ពូជ​សណ្តែកដី​ណា​ដែល​មាន​ទិន្នផល​ខ្ពស់ អាយុកាល​ខ្លី​ធន់​នឹង​ជម្ងឺ និង​មាន​តំលៃ​នៅលើ​ទីផ្សារ ។ ចំណែក​គ្រាប់​ពូជ​ត្រូវ​ជ្រើសរើស​គ្រាប់​ពូជ​ដែល​មាន​ភាព​សុទ្ធ​ល្អ អាត្រា​ដំណុះ​ខ្ពស់ ថ្លោស​ល្អ​មិន​ស្វិត និង​មិន​មាន​ការបំផ្លាញ​ពី​សត្វល្អិត ។​

៤. វិធី​ដាំ​

ក្នុង​ការដាំដុះ​សណ្តែកដី គេ​អាច​អនុវត្តបាន​ច្រើន​របៀប​ផ្សេងគ្នា​អាស្រ័យ​ទៅតាម​ប្រភេទ​ពូជ​ធ្ងន់ ឬ​ស្រាល ដូច​មាន​ក្នុង​តារាង​ខាងក្រោម ។​ 

ប្រភេទ​ពូជ (អាយុកាល​)	របៀប​ដាំ	ចន្លោះ​ជួរ x ចន្លោះ​គុម្ព (ស​.​ម​)	គ្រាប់​/​គុម្ព	ជម្រៅ​ដាំ (ស.ម​)	ចំនួន​ដើម/​ ហ​.​ត (​ដើម​)​
ស្រាល (៩០-១២០ ថ្ងៃ​)	បុក​រណ្តៅ	៨០x៣០​ឬ​៣៥x១៧​ឬ​៤០x១៥	២​	៥-៦​	៤១៦២៥- ១៦៧៥៨០
	ឆូត​ចង្អូរ	៤០x១០​ឬ​៣៥x៨​ឬ​៣០x១០			២៥០.០០០-៣៣៣.៣០០
​ធ្ងន់(១៥០-១៧០ ថ្ងៃ​)	ឆូត​ចង្អូរ	៥០x២០​ឬ​៤០x៣០​			៨៣.២៥០- ១០០.០០០

៥. ការប្រើប្រាស់​ជី

​ការប្រើប្រាស់​ជី​គី​មីរួមផ្សំ​ជាមួយ​ជីធម្មជាតិ​លើ​ដំណាំ​សណ្តែកដី គឺ​អាស្រ័យ​ទៅ​តាម​ប្រភេទ​ដី ។ ចំពោះ​ដីល្បាយខ្សាច់ (​ដី​ព្រៃ​ខ្មែរ ដី​ប្រទះ​ឡាង​) ប្រើប្រាស់​ជីអ៊ុយរ៉េ ១២៤ គ​.​ក ជី DAP ៩៥ គ​.​ក និង​ជី KCI ៣៧ គ​.​ក ក្នុង​មួយ​ហិកតា ។ ចំណែក​ដីល្បាប់ ឬ​ដីឥដ្ឋ (​ដី​កំពង់សៀម ដី​ឡា​បាន​សៀក ដី​ទួល​សំរោង ដី​កៀនស្វាយ​) ប្រើប្រាស់​ជីអ៊ុយរ៉េ ១៧៤ គ​.​ក ជី DAP ១០៧ គ​.​ក និង​ជី KCI ៤៥ គ​.​ក ក្នុង​មួយ​ហិកតា ។ ដោយ​ប្រើប្រាស់ ១០០ ភាគរយ​នៃ P និង ៥០ ភាគរយ​នៃ N និង K សម្រាប់​ទ្រាប់​បាត​ពេល​ដាំ​ចំណែក N និង K ដែល​នៅសល់ ៥០ ភាគរយ​ទៀត​សម្រាប់​បំប៉ន​ពេល​សណ្តែកដី មាន​អាយុ ៣-៤ សប្តាហ៍ ។​

៦. ការថែទាំ និង​ការ​កំចាត់​ស្មៅ

​ ​ការជម្រះ​ស្មៅ​ត្រូវ​ធ្វើ​មុន​ពេល​ដាក់​ជី ។ នៅ​មុន​ពេល​សណ្តែក​ចេញ​ផ្កា ត្រូវធ្វើ​ស្មៅ​ម្តងទៀត និង​ពូន​គល់​ផង ដើម្បី​ពន្លូញ​ផ្កាចា​ក់​ចូល​ក្នុង​ដី​បាន​ច្រើន និង​ធ្វើឲ្យ​មើមក​កើតបាន​ច្រើន​ផង​ដែរ ។ នៅពេល​សណ្តែក​អាយុ​បាន​បី​ខែ ត្រូវ​បញ្ឈប់​ការធ្វើ​ស្មៅ ព្រោះ​វា​នឹង​នាំឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​មើម​ក្នុង​ដី ។​

៧. ជំងឺ និង​សត្វល្អិត​ចង្រៃ​

​ជម្ងឺ​: មាន​ជម្ងឺ​ជាច្រើន​ដែល​កើត​លើ​ដំណាំ​សណ្តែកដី តែ​ជម្ងឺ​ដែល​អាច​ធ្វើឲ្យ​មាន​ការបាត់បង់​ទិន្នផល​ខ្លាំង គឺ​ជម្ងឺ​អុត​ស្លឹក និង​ច្រែះ​ដែក ដែល​បង្កឡើង​ដោយ​ផ្សិត ជម្ងឺ​រលួយ​ត្រួយ និង​រលាក​កូន​ដំណាំ ជម្ងឺ​វីរុស​ឆ្នូត និងណេក្រូ​ស៊ី​សលើត្រួយ ជា​ជម្ងឺ​បង្កឡើង​ដោយ​វីរុស ។ គេ​អាច​បង្កា​ជម្ងឺ​វីរុស​ឆ្នូត ដោយ​ការប្រើ​គ្រាប់​ពូជ​ដែល​គ្មាន​ជម្ងឺ ចំណែក​ជម្ងឺ​ណេ​ក្រូ​ស៊ី​សលើត្រួយ គេ​អាច​បង្កា​ដោយ​ប្រើ​ការដាំដុះ​ទាន់ពេលវេលា និង​ចន្លោះ​គុម្ព​ជិតគ្នា ។​

​  
សត្វល្អិត​ចង្រៃ​: គេ​សង្កេតឃើញ​មាន​ពពួក​ស្រមោច ដែល​ពេល​ខ្លះ​អាច​បំផ្លាញ​ទិន្នផល​សណ្តែកដី​ដោយ​ផ្ទាល់​តាមរយៈ​ការ​ស៊ី​បំផ្លាញ​កូន​របស់​សណ្តែក ។ គេ​អាច​កំចាត់​វា​ដោយ​បាញ់ថ្នាំ​ក្លូ​ពិរី​យ៉ូស (Chlopirios) នៅ​រយៈពេល ១០ ថ្ងៃក្រោយ​ចេញ​ផ្កា ។ ពពួក​ដង្កូវ​ស៊ី​ញ៉េ មមា​ច ទ្រី​ប និង​ចៃ បង្ក​ការបំផ្លាញ​ដោយ​ប្រយោល​លើ​ដំណាំ ។ ឧទាហរណ៍ ទ្រី​ប និង​ចៃ​ជា​ភ្នាក់ងារ​ចម្លង​ជម្ងឺ​វីរុស ។ គេ​អាច​កំចាត់​វា​បាន​ដោយ​ប្រើ​ថ្នាំ​កាបូ​ស៊ុល​ហ្វាន ២០ ភាគរយ EC (Carbosulfan 20% EC ) ក្នុង​កម្រិត ៤០ ម​.​ល លាយ​ទឹក ២០ លីត្រ ។​

៨. ការប្រមូល​ផល​

​ដំណាំ​សណ្តែកដី​ដែល​ទុំ​ល្មម​អាច​ប្រមូល​ផល​បាន គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​ដើម​ចាប់ផ្តើម​ស្រ​ពោន ហើយ​ស្លឹក​ប្រែ​ពណ៌​លឿង​ហើយ​ជ្រុះ និង​ផ្នែក​ខាង​ក្នុងនៃ​សំបក​មាន​ពណ៌​ត្នោត ។ ការប្រមូល​ផល​មិន​ត្រូវ​យឺតយ៉ាវ​ទេ ព្រោះ​វា​ធ្វើឲ្យ​បាត់បង់​គុណភាព និង​បរិមាណ​ដោយ​ដី​រឹង​ពិបាក​ប្រមូល​ផល ។ 
ការប្រមូល​ផល​ឆាប់​ពេក​ក៏​មិន​ល្អ​ដែរ ព្រោះ​វា​បណ្តាល​ឲ្យ​ផ្លែ​ឆាប់​ខូច កម្រិត​ជាតិ​ប្រេង​តិច និង​ទិន្នផល​ទាប ។ យើង​អាច​ដក​ដោយ​ដៃ ឬ​ប្រើ​នង្គ័ល​ភ្ជួរ​ដើម្បី​ប្រមូល​ផល ។ ការប្រមូល​ផល​ដោយ​ប្រើ​នង្គ័ល មាន​ភាព​ឆាប់រហ័ស​ហើយ​មើម​ដែល​សល់​ក្នុង​ដី​ក៏មាន​តិចតួច​ដែរ ។ ការប្រមូល​ផល​ដោយ​ដៃ ចំណាយ​ពេល​យូរដែល​នាំ​ឲ្យ​ដី​ចាប់ ផ្តើម​រឹង​មុន​ពេល​ប្រមូល​ផល​ចប់ ។​

៩. ការ​ទុកដាក់​ក្រោយពេល​ប្រមូល​ផល​

​ ​ត្រូវ​ហាល​សណ្តែកដី​ដែល​ទើប​ដក​ហើយ​ដោយ​ផ្ងារ​គល់​ឡើង​លើ ក្នុង​រយៈពេល ៤-៥ ម៉ោង បើ​កម្តៅ​ថ្ងៃខ្លាំង តែបើ​ក​កម្តៅ​ខ្សោយ​ត្រូវ​ហា​លពី​មួយ​ទៅ​ពីរ​ថ្ងៃ ។ បន្ទាប់មក ត្រូវ​គរ​ជា​ពំនូក​ដើម្បី​ឲ្យ​ស្ងួត​យឺតៗ ។ នៅពេល​ស្ងួត​ល្មម​ហើយ ត្រូវដាក់​គរ​លើរាន​ខ្ពស់​ផុតពី​ដី ។ មិន​ត្រូវ​ទុក​សណ្តែកដី​ក្រោម​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ​យូរ​ជាង​ពីរ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់​ពី​ប្រមូល​ផល​នោះទេ ។ បើ​នៅ​សើ​ម ឬ​បន្ទាប់​ពី​ត្រូវ​ភ្លៀង មិន​ត្រូវ​គរ​ទេ ព្រោះ​ដើម​និង​ស្លឹក​របស់​វា​អាច​រលួយ ។ ត្រូវ​សម្អាត​ឃ្លាំង ឬ​ជង្រុក​ឲ្យបាន​ល្អ រួច​ហើយ​ធ្វើ​ការសម្លាប់​មេរោគ​ក្នុង​ឃ្លាំង ។ មើម​សណ្តែក​ត្រូវ​ទុក​ទាំង​សំបក ដើម្បី​ការពារ​សត្វល្អិត ។​

ដំណាំ​ព​ពាយ និង​ប្រយោជន៍​របស់​វា​

​ព​ពាយ​ដែល​មានឈ្មោះ​ជា​ភាសា​អង់​គ្លេស​ហៅថា 'Wing Bean' និង​មាន​ឈ្មោះ​ជា​វិទ្យាសាស្ត្រ​ថា 'Psopho carpus Tetragonolobus' ហើយ​ត្រូវបាន​គេ​ស្គាល់​ជាទូទៅ​ថា Goa Bean គឺជា​ប្រភេទ​រុក្ខជាតិ​ម្យ៉ាង​ក្នុង​អម្បូ​រណ៍​ជា​រុក្ខជាតិ​វល្លិ​ ច្រើន​មាន​ដុះ​ភាគច្រើន​នៅក្នុង​ប្រទេសដែល​មាន​អាកាសធាតុ​ក្តៅ មាន​សំណើម និង​ជា​ពិសេស​ក្រុម​ប្រទេស​ដែល​ស្ថិតនៅ​តាម​ខ្សែបណ្តោយ​អេក្វាទ័រ។​

​គេ​ឃើញ​ដំណាំ​ពពាយមាន​ដុះ​យ៉ាងច្រើន​នៅ ឥណ្ឌា ភូមា ស្រីលង្កា វៀតណាម ថៃ ហ្វីលីពីន កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី និង​ប្រទេស​មួយចំនួន​ទៀត ។ ប្រភេទ​ដំណាំ​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ត្រូវបាន​គេ​ឃើញ​មាន​ដាំ​នៅ​អាមេរិក ក្នុង​រដ្ឋ​ខ្លះ ។​

​​វា​ជា​ប្រភេទ​ដំណាំ​វល្លិ ដែល​អាច​ដុះ​លូតលាស់​ពី​ប្រវែង ៣ ទៅ ៤​ម៉ែត្រ ទៅលើ ឬ​​វាអាច​សួ​តាម​មែកឈើ ។ សំបក​របស់​ដើម​វា​មាន​សណ្ឋាន​ដូច​ទៀន (​ក្រមួន​) ចំពោះ​ផ្លែ​ខ្ចី​របស់​វា​វិញ​មាន​សណ្ឋាន​ជា​ជ្រុង​មាន​ជាយក្រែង​តាម​ជ្រុង​នីមួយៗ អ​ង្កាញ់ៗ នៅពេល​ផ្លែ​របស់​វា​ទុំ ​វា​នឹង​ប្រេះ​បែក​បង្ហាញឲ្យឃើញ ដែល​នៅ​ខាង​ក្នុង​ជា​ច្រើន​គ្រាប់​, គ្រាប់​ទាំងនោះ​មាន​ទំហំ​ប៉ុនៗ​គ្រាប់​ស​ណែ្ត​ក​សៀង ផ្កា​របស់​ព​ពាយ​ច្រើន​មាន​ពណ៌​ខៀវ​ស្វាយ ។​

​គេ​បានដឹង​ជា​យូរ​មក​ហើយ​ថា ផ្លែ​ព​ពាយ​សម្បូ​រណ៍​ទៅ​ដោយ​សារធាតុចិញ្ចឹម​ជាច្រើន​ដ៏​មាន​ប្រយោជន៍​ជាពិសេស​គឺ​ប្រូតេអ៊ីន ជាតិ​កាល់ស្យូម និង​ជាតិ​ដែក នៅ​មាន​សារធាតុចិញ្ចឹម​ច្រើន​មុខ​ទៀត​នៅក្នុង​ផ្លែ​របស់​វា ។​

​​នៅ​ប្រទេស​ខ្លះ​គេ​ដាំ​ដំណាំ​ព​ពាយ​សម្រាប់​ឲ្យ​វា​ជួយ​បង្កើត​គុណភាព​របស់ ​ដី និង​រក្សា​ឲ្យ​ដី​នៅ​តែ​មាន​គុណភាព​ល្អ​ជា​និច្ច ហេតុ​ដែល​ធ្វើ​ដូច្នេះ​នោះ​ក៏​ព្រោះតែ​ដំណាំ​ព​ពាយ​វា​ជួយ​បឺត​ស្រូប​យក​នី​ ត្រូ​ហ្សែ​ន​ពី​ក្នុង​ខ្យល់​មក​រក្សាទុក​នៅក្នុង​ឫស​របស់​វា និង​ទៅ​ក្នុង​ដី ។​

​ 

វា​ជា​រុក្ខជាតិ​មួយ​ប្រភេទ​ដែល​ពុំ​ទាមទារ​ឲ្យ​យើង​ដាក់​ជី​ឲ្យ​វា​ឡើយ វា​ត្រូវការ​ជី​តិចតួច​ណាស់ ពីព្រោះ​វា​អាច​បឺត​ស្រូប​សារជាតិ​ចិញ្ចឹម​ពី​ក្នុង​ខ្យល់​បាន​ដោយ​ខ្លួនឯង ។​

​នៅក្នុង​ផ្លែ​ព​ពាយ​ទំងន់ ១៨២​ក្រាម គេ​បាន​រកឃើញ​មាន​សារធាតុចិញ្ចឹម​ដូច​មាន​រាយ​ខាងក្រោម :

* Protein ៥៤​ក្រាម​

·        Carbohydrates​ ​15 ក្រាម​

·        Water​ ​ ​15.2 ក្រាម​

·        Ash​ ​ ​7.2 ក្រាម​

* Calories

·        Total Calories​ ​3115 Kj

·        Calories Fro Fat​ ​1043 Kj

·        Calories From Carbohydrate​ ​ 1294 Kj

·        Calories From Protein​ ​783 Kj

* Carbohydrate

·        Dictry Fiber 75.9g ​ ​

·        Starch​ ​ ​75.9g

·        Sugars​ ​ ​75.9g

·        Clucose​ ​ ​75.9g

·        Sucrose​ ​ ​75.9g

·        Fructose​ ​75.9g

·        Lactose​ ​ ​75.9g

·        Maltose​ ​ ​75.9g

·        Gatactose ​75.9g

* Vitamin

·        Thiamin​ ​ ​1.9 ម​.​ក្រ​

·        ReboFlavin​ ​0.8 ម​.​ក្រ​

·        Niacin ​ ​5.6 ម​.​ក្រ​

·        Vitamin B6​ ​0.3 ម​.​ក្រ​

·        Betaine​ ​ ​1.4​ ម​.ក្រ​

·        Folate​ ​ ​81.9 ម​.ក្រ

·        Pantothenic Acid​ ​1.4 ម​.ក្រ

* Fats

·        Total fat​ ​29.7 g

·        Saturated fat​ ​4.2 g

·        Mono fat​ ​10.9 g

·        Poly fat​ ​ 7.9 g

* Minerals

·        Calcium ​ ​801 mg

·        Cooper​ ​ ​5.2 mg

·        Iron​ ​ ​24.5 mg

·        Magnesium​ 326 mg

·        Manganese​ ​6.8 mg

·        Phosphorus​ ​821 mg

·        Potasium​ ​1778 mg

·        Selenium​ ​14.9 mg

·        Sodium​ ​ ​69.2 mg

·        Zinc​ ​ ​8.2 mg

* Amino Aeid

·        Alanine​ ​ ​1893 mg

·        Arginine​ ​ ​3433 mg

·        Aspartate​ ​5801 mg

·        Cystine​ ​ ​992 mg

·        Glutamate​ ​7298 mg

·        Glycine​ ​ ​2078 mg

·        Histidine​ ​ ​1438​ ​

·        Isoleurine​ ​ ​2672 mg

·        Leucine​ ​ ​4544 mg

·        Lysine ​ ​3887 mg

·        Methionine​ ​648 mg

·        Phenylalanine​ ​2601 mg

·        Proline​ ​ ​3502 mg

·        Serine​ ​ ​2248 mg

·        Threonine​ ​2146 mg

·        Tryphan​ ​ ​1387 mg

·        Tyrosine​ ​ ​2651 mg

·        Valine​ ​ ​2785 mg

​ 

សណ្តែក​ព​ពាយ​ត្រូវបាន​គេ​ចាត់​ថា ជាព​ពួក​សណ្តែក​ដែលមាន​ចំនួន​កាល់ស្យូម​ច្រើនជាងគេ​ក្នុង​ចំណោម ប្រភេទ​សណ្តែក​ដ​ទៃ​ឯទៀត ។​

​សារធាតុ​កាល់ស្យូម​នេះ​វា​មាន​មុខងារ​ធ្វើឲ្យ​គ្រោងឆ្អឹង​ដុះ​លូតលាស់​បានល្អ ។ កាល់ស្យូម​នេះ​ក៏​ជួយ​ផងដែរ ដល់​ការស្ថាបនា​ឆ្អឹង​យើង​ធ្វើឲ្យ​ឆ្អឹង​រឹងមាំ​ល្អ និង​ជួយ​ការពារ​ឆ្អឹង​យើង​ពី​ជម្ងឺ​តម្កាត់​ផ្សេងៗ​ទៀត ។ មិន​ត្រឹមតែ​ជួយ​ឲ្យ​គ្រោងឆ្អឹង​ដុះ​លូតលាស់​បាន​ល្អ​នោះ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​វា​ក៏​សម្បូ​រណ៍​ទៅ​ដោយ​ជាតិ​រ៉ែ​ជាច្រើន​ប្រភេទ​ទៀត សម្រាប់​ជួយ​ទ្រទ្រង់​ដល់​សុខភាព​របស់​យើង ។​

​ 

គេ​បាន​ចាត់ទុកថា ផ្លែ​ព​ពាយ​មិនមែន​ល្អ​សម្រាប់​តែ​មនុស្ស​យើង​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​, ប៉ុន្តែ​គេ​ក៏​អាច​ឲ្យ​សត្វ​ស៊ី​ជា​ចំណី​បាន​ផងដែរ ពីព្រោះ​វា​មាន​ប្រូតេអ៊ីន​ច្រើនណាស់ ។​

​ដើម​ព​ពាយ​មាន​មើម​ដែល​យើង​អាច​យក​មក​បរិភោគបាន ស្លឹក មើ​ម ផ្កា ផ្លែ សឹង​បរិភោគបាន​ទាំងអស់ ។​

​ 

ស្លឹក​របស់​វា​អាចឲ្យ​គេ​យក​មក​ហាន់ឲ្យ​ល្អិត​ធ្វើ​ជា​ចំណី​ជ្រូក គោ និង​មាន់ ទា បាន ។​

​បើ​យើង​អាច​ដាំ​វា​ឲ្យបាន​ច្រើន យើង​អាច​បេះ​ស្លឹក​វាឲ្យ​សត្វ​ស៊ីជា​ចំណីបាន ទាំង​មាន​ប្រយោជន៍​ជួយ​ដី​ឲ្យ​ល្អផង ។​ 

​​គ្រាប់​របស់​វា​អាចឲ្យ​គេ​យកមក​ធ្វើ​ជាទឹក​សណ្តែក តៅ​ហ៊ូ បាន​ដូច​សណ្តែកសៀង​ដែរ ៕

(ដកស្រង់ចេញពី ខេមបូឌាអេចបេ្រសញូស៍)